مهارت های زندگی

مهارتهای زندگی، مهارتهایی هستند که برای افزایش توانایی‌های روانی- اجتماعی افراد آموزش داده می‌شوند و فرد  را قادر می‌سازند که به طور مؤثر با مقتضیات و کشمکش ‌های  زندگی روبرو شود. هدف از آموزش مهارتهای زندگی، افزایش توانایی روانی اجتماعی و درنهایت  پیشگیری از ایجاد رفتارهای آسیب‌زننده به بهداشت و سلامت، و ارتقای سطح سلامت روان افراد است.

موریس ای الیاس(Maurice E. Elias)  مفهوم عامی از ماهیت مهارتهای زندگی به دست می‌دهد:

" مهارتهای زندگی ... یعنی ایجاد روابط بین‌فردی مناسب و مؤثر، انجام مسئولیت‌های اجتماعی،  انجام تصمیم‌گیری‌های صحیح، حل تعارض‌ها و کشمکش‌ها بدون توسل به اعمالی که به خود یا  دیگران صدمه می‌زنند."

مؤسسه بریتانیایی تاکید تعریف دیگری از مهارتهای زندگی ارائه می‌کند:

" مهارتهای شخصی و اجتماعی که کودکان و نوجوانان باید آنها را یاد بگیرند تا بتوانند در مورد  خود، انسانهای دیگر و کل اجتماع به طور مؤثر، شایسته و مطمئن عمل نمایند."

در امر آموزش بهداشت و بویژه آموزش مهارتهای زندگی، ضروری است تا عوامل روانی اجتماعی  مانند عزت نفس، خودپنداره، شبکه‌های حمایت اجتماعی و استرس مؤثر بر رفتار کودکان و نوجوانان، مورد توجه قرار گیرند. برنامه مهارتهای زندگی بر این اصل استوار است که کودکان و  نوجوانان حق دارند توانمند شوند و نیاز دارند که بتوانند از خودشان وعلائقشان در برابرموقعیت‌های سخت زندگی دفاع کنند. مهارتهای زندگی، متعدد و متنوع هستند و برنامه  آموزش مهارتهای زندگی نیز نسبت به پیشگیری، نگرشی کل‌گرایانه دارد و تنها یک مهارت مثلا"«  نه گفتن»  مورد توجه قرار نمی‌گیرد. از طرف دیگر، تجارب کشورهای مختلف نشان می‌دهد که  ماهیت و تعریف مهارتهای زندگی، در کشورها و فرهنگهای مختلف، متفاوت بوده است. با این  حال، تحلیل‌های بیشتر در زمینه مهارتهای زندگی نشان می‌دهد که برنامه‌های مختلفی که  براساس آموزش مهارتها در زمینه ارتقای سلامت کودکان و نوجوانان اجرا شده است، مشتمل بر چندین مهارت اصلی و اساسی هستند که عبارتند از:

-  توانایی تصمیم‌گیری؛

-  توانایی حل مسأله؛

-  توانایی تفکر خلاق؛

-  توانایی تفکر نقادانه؛

- توانایی برقراری رابطه مؤثر؛

- توانایی برقراری روابط بین فردی سازگارانه؛

- توانایی آگاهی از خود؛

- توانایی همدلی با دیگران؛

- توانایی مقابله با هیجانات؛

- توانایی مقابله با استرس.